Mistrzowie polskiego reportażu: Janusz Korczak

Autor: Janusz Korczak
Tytuł artykułu: ,,Nędza Warszawy"
Rok publikacji: 1901
Umiejscowienie w antologii 100/XX: Tom I (s. 23 - 39)

Mając w dłoniach (czy raczej na stoliku, bo publikacja jest dosyć ciężka, ze względu na swoje gabaryty) pierwszy tom antologii reportażu pod redakcją Mariusza Szczygła, pomyślałam sobie, że muszę przygotować się na to, że początkowo będę obserwatorem życia, które już dawno minęło, a wszystkie problemy w nim zawarte będą dla mnie czystą abstrakcją. Wszak publicysta, będąc naocznym świadkiem wydarzeń, o których pisze i żyjący ponad sto lat temu, miał prawo do innego spojrzenia niż nasze, a rzeczywistość podlega przecież nieustannym zmianom. Tymczasem już pierwszy artykuł udowodnił mi w jak ogromnym byłam błędzie, sądząc, że nie znajdę w publikacji uniwersalnych dylematów ludzkiej egzystencji.

Janusza Korczaka kojarzy chyba każdy. Maluchy poznają go dzięki unikatowym przygodom „Kajtusia Czarodzieja” czy „Króla Maciusia Pierwszego”. Z czasem obraz lekarza, pedagoga i pisarza nabiera bardziej realnego i tragicznego wyrazu. Marsz opiekuna wraz z niczego nieświadomymi dziećmi do obozu śmierci w Treblince wbił się w pamięć narodu. Choć relacje z okrutnej wywózki wychowanków Domu Sierot z 6 sierpnia 1942 są różnie opisywane przez świadków tego wydarzenia, to zawsze widoczna jest postawa człowieka, który choć miał możliwość bezpieczniejszego życia po „aryjskiej” stronie, nie opuścił swoich małych przyjaciół i zginął razem z nimi. Heroiczna postawa zakryła w pewnym stopniu dokonania Korczaka na polu publicystycznym, a przecież takich tekstów jest całkiem sporo. Sam wybór felietonów wydany, jako „Koszałki Opałki”, z 1905 roku zawierał ponad dwieście felietonów. Ten, na który natrafiamy w antologii, pokazuje jak dużą mądrość i empatię wykazywał człowiek, umiejący dostrzec szerszy kontekst w życiu ludzi o odmiennym statusie społecznym.

Marta Fox - Autoportret z Lisiczką

Autor:  Marta Fox
Tytuł: ,,Autoportret z Lisiczką"
Wydawnictwo: Mała kurka
ISBN: 978-83-62745-10-4

Data wydania: 24 kwietnia 2013

Liczba stron: 431

Oficjalna strona autorki: http://www.martafox.pl/

Blog autorki: http://www.marta-fox.blog.onet.pl/

Podobno dobry pisarz nawet z banalnego motywu potrafi wykrzesać to, co najlepsze oraz stworzyć literacką perełkę na miarę swojego talentu. W przypadku autobiografii do tej pory myślałam, że jeśli chodzi o formę wyrazu, nic nie jest w stanie mnie zaskoczyć. Tymczasem w przypadku „Autoportretu z Lisiczką” trudno powiedzieć, że mamy do czynienia z błahymi wspomnieniami pisarki o bogatym dorobku. Ten tytuł trafił do mnie tuż przed spotkaniem autorskim z Martą Fox, co było prawdziwym zrządzeniem losu, gdyż już po przeczytaniu kilku stron wiedziałam, iż będzie mi dane obcować z unikatowym tekstem. Nie jest to, bowiem standardowy obraz sukcesów i porażek na drodze do uznania. Tu na pierwszy plan wysuwa się nie tyle aspekt życia prywatnego autorki, ile proces tworzenia i czynniki, które bezpośrednio lub pośrednio na niego wpływają.